İstanbul İli, F. İlçesi, .... Mahallesi, 13 ada, 24 parsel sayılı taşınmazda bulunan binada ruhsat ve eki mimari projesine aykırı imalat yapıldığından bahisle, 3194 Sayılı İmar Kanununun 32. maddesi uyarınca yapının eski hale getirilmesine ilişkin F. Belediye Encümeninin 24/09/2014 günlü, 628 Sayılı kararı ile aynı Kanunun 42. maddesi uyarınca para cezası verilmesine ilişkin 24/09/2014 günlü, 629 Sayılı kararının tesis edilmesi üzerine, bakılmakta olan dava açılmıştır.
İdare ve vergi mahkemelerinin nihai kararlarının temyizen bozulması, 2577 Sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı halinde mümkündür.
Temyize konu İdare Mahkemesi kararının; yapının eski hale getirilmesine ilişkin kısmında bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmamaktadır.
3194 Sayılı İmar Kanununun 42. maddesinin 2. fıkrasında; ruhsat alınmaksızın veya ruhsata, ruhsat eki etüt ve projelere veya imar mevzuatına aykırı olarak yapılan yapının sahibine, yapı müteahhidine veya aykırılığı altı iş günü içinde idareye bildirmeyen ilgili fenni mesullere yapının mülkiyet durumuna, bulunduğu alanın özelliğine, durumuna, niteliğine ve sınıfına, yerleşmeye ve çevreye etkisine, can ve mal emniyetini tehdit edip etmediğine ve aykırılığın büyüklüğüne göre, beşyüz Türk Lirasından az olmamak üzere, fıkrada belirtildiği şekilde hesaplanan idari para cezalarının uygulanacağı hüküm altına alınmış, anılan fıkranın devamında temel ceza miktarının hesaplanmasına ve cezaya uygulanacak artırımların belirlenmesine ilişkin esaslar hükme bağlanmış, ( c ) bendinin 1. alt bendinde; aykırılığa konu yapının hisseli parselde diğer maliklerin muvafakati alınmadan yapılmış olması halinde cezanın %30 oranında artırılacağı, ( c ) bendinin 4. alt bendinde; aykırılığa konu yapı mevcut haliyle veya öngörülen bir afet tehlikesi karşısında can ve mal emniyetini tehdit ediyor ise cezanın % 100 oranında artırılacağı, ( c ) bendinin 5. alt bendinde; aykırılığa konu yapının uygulama imar planı bulunan bir alanda yapılmış olması halinde cezanın % 20 oranında artırılacağı, ( c ) bendinin 7. alt bendinde; aykırılığa konu yapının özel kanunlar ile belirlenmiş özel imar rejimine tabi bir alanda yapılmış olması halinde cezanın % 50 oranında artırılacağı, ( c ) bendinin 9. alt bendinde; ruhsatı hükümsüz hale gelmesine rağmen inşaatı sürdürülüyor ise cezanın %50 oranında artırılacağı, ( c ) bendinin 10. alt bendinde; yapı kullanma izin belgesi alınmış olmakla birlikte, ruhsat alınmaksızın yeni inşai faaliyet yapılmış ise cezanın %100 oranında artırılacağı, ( c ) bendinin 11. alt bendinde; inşai faaliyetlerin tamamlanmış ve kullanılıyor olması halinde cezanın %10 oranında artırılacağı, ( c ) bendinin 13. alt bendinde ise; aykırı yapının çevre ve görüntü kirliliğine sebebiyet vermesi halinde cezanın %20 oranında artırılacağı hükmüne yer verilmiştir.
Yukarıda yer verilen hükümlerin değerlendirilmesinden; 3194 Sayılı Kanun'un 42. maddesinin 2. fıkrasının ( a ) bendinde, temel para cezasının hesaplanmasında, yapı inşaat alanı ve yapı sınıfı ve grubu temel kriterler olarak öngörüldüğü, temel para cezasının bu kriterlere aykırı olarak hesaplandığının tespit edilmesi halinde, aykırılığı tespit edilen para cezası miktarına ( c ) bendinde öngörülen arttırım oranları uygulanarak belirlenen toplam para cezasının tamamının iptal edilmesi gerektiği, bununla beraber, temel para cezasının, 3194 Sayılı Kanun'un 42. maddesinin 2. fıkrasının ( a ) bendinde öngörülen kriterlere uygun olarak hesaplandığı, ancak, ( c ) bendinde öngörülen artırım sebebi veya sebeplerinin uygulanması koşullarının oluşmadığının anlaşılması halinde ise para cezasının hukuka aykırılığı tespit edilen artırım sebebine isabet eden kısım yönünden kısmen iptaline karar verileceği açıktır.
Uyuşmazlıkta; ruhsatlı taşınmazda ruhsat ve eki mimari projesine aykırı yapı yapıldığından bahisle, 3194 Sayılı Kanun'un 42. maddesinin 2. fıkrasının ( a ) bendi uyarınca hesaplanan temel para cezasına, aynı fıkranın ( c ) bendinin 1., 4., 5., 7., 9., 10., 11. ve 13. alt bentleri uyarınca artırım uygulanarak dava konusu para cezasına ilişkin encümen kararının verildiği, Mahkeme tarafından ise, yapının mevcut haliyle veya öngörülen bir afet tehlikesi karşısında can ve mal emniyetini nasıl tehdit ettiğinin veya edeceğinin, çevre ve görüntü kirliliğine ne şekilde sebebiyet verildiğinin, hangi plan kapsamındaki alanda veya hangi özel imar rejimine tabi alanda yapıldığının somut bilgi ve belgelerle ortaya konulmadığı, dava konusu binanın tamamının aykırılıktan etkilenen alan olarak kabul edildiği ve para cezası hesabında kullanılan aykırı inşaat alanı miktarının yapının toplam inşaat alanı 2500,95 m² üzerinden hesaplandığı, ancak yapı tatil tutanağında ilave tadilli alanın 527,95 m² olarak belirlendiği, buna göre, encümen kararının dayanağı yapı tatil tutanağında ilave tadilli alan üzerinden hesaplama yapılması gerektiği hususunun izahtan vareste olduğu, söz konusu yapı hakkında tanzim edilen yapı tatil tutanağında yapının sınıf ve grubunun belirtilmediği ve yine varsa para cezasının artırım sebeplerinin var olup olmadığı hususunun irdelenmediği gerekçesiyle, para cezasının tamamının iptaline karar verildiği anlaşılmaktadır.
Dosyanın incelenmesinden; para cezasının dayanağı yapı tatil tutanağında; bodrum kat, zemin kat, asma kat ve üç normal kattan ibaret olması gereken yapıda, ikinci bodrum katın yapıldığı, asma katın tama iblağ edildiği, tüm katlarda mevcut kolonların kesilerek yerlerine yeni kolon ve perdelerin teşkil edildiği, tüm kat döşemelerinin kısmi olarak kırılıp yeniden yapıldığının tespit edildiği ve ilave imalatlarla birlikte toplam aykırılığın 2500,95 m² olarak belirlendiği, bu durumun kroki ile de gösterildiği, böylelikle uyuşmazlık konusu aykırılıkların tereddüte yer bırakmayacak şekilde ayrıntılı ve somut bir şekilde saptandığı, ayrıca teknik elemanlarca düzenlenen yapı tatil tutanağının yapı yerine de asılarak, bir suretinin Mahalle Muhtarına teslim edildiği, temel para cezasının ise; taşınmazın yapı sınıf grubu olan 3/B yapı sınıf grubuna isabet eden m² birim fiyat ile idarece tespit edilen toplam 2500,95 m² aykırı alan dikkate alınarak, hukuka uygun şekilde hesaplandığı anlaşılmıştır.
Bilirkişi raporunun incelenmesinden ise; projede görülen kolonların kesilerek farklı akslarda yeni bir taşıyıcı sistemin yapılmış olduğu, halihazırda mevcut olan 2. bodrum katın gerek esas gerekse tadilat projelerinde yer almadığı, asma kata ilave yapılarak tam kata dönüştürüldüğü, İdare tarafından yapılan para cezası hesaplamasının ise mevzuata uygun olduğu belirtilmiştir.
