İdare Mahkemesince,
ü öncelikle sorumlu idare/idareler belirlenerek,
ü uyuşmazlığa konu taşınmazdaki tasarruf imkanının mülkiyet hakkının özüne dokunacak şekilde kısıtlanıp kısıtlanmadığı,
ü kısıtlanmışsa bu kısıtlılığın uygulama imar planından mı yoksa özel kanundan (2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu, 2960 sayılı Boğaziçi Kanunu gibi) mı kaynaklandığı,
ü taşınmazın hangi tarih itibariyle edinildiği hususları araştırılarak,
ü uygulama imar planında belirlenen işlevi nedeniyle mülkiyet hakkının süresi belirsiz bir zaman diliminde kısıtlandığının ve tazminatı gerektirir mağduriyetinin oluştuğunun tespit edilmesi halinde ise;
aa. aralarında gayrimenkul değerleme uzmanının da bulunduğu bilirkişi kurulunca,
bb. taşınmazın dava tarihindeki cins ve nevi, yüzölçümü, kıymetini etkileyecek bütün nitelik ve unsurları,
cc. her unsurun ayrı ayrı değeri,
dd. varsa vergi beyanı,
ee. varsa resmi makamlarca yapılmış kıymet takdirleri,
ff. taşınmazın mevkii ve şartlarına göre ve olduğu gibi kullanılması halinde getireceği net geliri,
gg. özel amacı olmayan emsal (uyuşmazlığa konu taşınmazın çevresinin imar planındaki kullanım biçimi, yapılaşma koşulları ve konumları açısından benzer özellikleri olan taşınmazlar arasından seçilmeli, davaya konu taşınmaz kadastro parseli ise; emsal alınacak taşınmaz da kadastro parseli olmalı ya da emsal parsel imar parseli ise, emsal taşınmazda kesilen düzenleme ortaklık payı oranı ölçüsünde davaya konu taşınmaz bedeli düşülerek taşınmazın gerçek bedeli belirlenmeli) satışlara göre satış değeri,
hh. bedele etki eden tüm kanuni veriler,
ii. imar verileri,
jj. taşınmazın özgün nitelik ve kullanım şekli,
kk. değeri etkileyen hak ve yükümlülükleri,
ll. gayrimenkul üzerinde ayni ve şahsi ittifak hakları ve gayrimenkul mükellefiyetleri vb. bedelin tespitinde etkili olacak diğer
objektif ölçülerin belirlenmesi suretiyle taşınmaz bedeli tespit edilerek uyuşmazlığın esası hakkında yeniden karar verilmesi gerekmektedir.
ü Yeniden yapılacak yargılamada,
a. davaya konu taşınmazın güncel mülkiyet durumu ile yine güncel imar durumunun,
b. plan değişikliği varsa yapılan değişikliğe dava açılıp açılmadığının,
c. imar uygulaması yapılıp yapılmadığının araştırılması sureti ile taşınmaz üzerindeki kısıtlılık durumunun devam edip etmediğinin belirlenmesi gerektiği açıktır
(Danıştay 6. Dairesi, 14.12.2021, 3916/13899).
