(9. D. 28.6.2005, 1211/1606)
ÖZET : Deprem bölgesinde inşa edilen fabrika binasının depremden hasar gören bölümlerinin yeniden inşası tapu harcına tabi değildir.
KARAR : Duruşma istemi; 2577 sayılı Kanunun 17. maddesi uyarınca yerinde görülmeyerek incelemeye geçildi.
Uyuşmazlık; 17.8.1999 depreminden önce inşasına başlanmış olan fabrika binasının biten kısmı için yapı kullanma izin belgesi alınması sırasında tahakkuk ve tahsil edilen % 50 fazla tapu harcının, vergi ziyaı cezasının ve gecikme faizinin iadesi istemiyle açılan davayı reddeden vergi mahkemesi kararının bozulmasına ilişkin bulunmaktadır.
492 sayılı Kanunun "İstisnalar" başlıklı ikinci bölümünün "Harçtan Müstesna Tutulan İşlemler" başlıklı kısmında yer alan 59. maddesinin ( h ) fıkrasında deprem, su basması, yangın gibi tabii afetlerin vuku bulduğu bölgelerde ( Bu bölgeler Maliye ve İmar ve İskan Bakanlıklarınca müştereken tespit olunur ) bu afetlerin vuku bulduğu yılı izleyen yıldan itibaren en çok beş yıl içinde arsa üzerine inşa veya binaya ilave suretiyle meydana getirilen binalar, bağımsız bölümler veya katlar için yapılan tescil, şerh ve terkinlerin istisna kapsamında yer aldığı kurala bağlanmıştır.
Dosyanın incelenmesinden davacı tarafından 26.7.1998 tarihinde fabrika inşaatına başlanıldığı, ancak 17.8.1999 tarihinde deprem olduğu ve bu depremde inşaatın kısmen zarar gördüğü, deprem sonrasında davacı tarafından uzman kuruluşlara yaptırılan etüd ve yeniden projelendirme çalışmalarından elde edilen veriler doğrultusunda, daha önce inşa edilen bazı binaların sökülerek yeniden inşa edildiği ve bazı binalarda ise önemli tadilatlar yapıldığı, uzun bir süre ara verdikten sonra hali hazırda bitmiş bölümler için yapı kullanma izni talep edildiği, ancak davalı idare tarafından davacının harçtan muaf olmadığı kabul edilerek dava konusu tahsilatın yapıldığı anlaşılmaktadır.
... A.Ş.'nin ekspertiz raporundan ve davalı idarenin 24.10.2001 tarihli araştırma ve inceleme raporundan; davacının fabrika inşaatının 17.8.1999 tarihine kadar inşa edilmiş olan kısmında ağırlıklı olarak kaynak binası, kazan dairesi ve şalt tesislerinin ağır hasarlı olduğunun, depremle birlikte oluşan hasarın onarılması ve binaların fay hattından uzaklaşması için proje değişikliklerine gidildiğinin ve kaynak binasının sökülerek başka bir yere yeniden inşa edildiğinin ve bazı binaların ruhsatı alınmasına ve zemin çalışmaları yapılmasına rağmen inşaatlarına başlanılmadığının ancak montaj tesisleri binası, pres binası ve boyahane binasının yapılmış olduğunun tespit edildiği görülmektedir.
Bu durumda uzmanlarca, fabrika binasının depremden etkilendiği ve bazı kısımlarının güçlendirilmesi ve hatta bazı kısımlarını da yeniden inşa edilmesi gerektiği belirtildiğinden 17.8.1999 depreminden sonra fabrika binasının bitmeyen kısımlarının yeniden inşaatına başlanıldığının ve bu tarihten itibaren de 5 yıl süreyle yukarıda anılan Kanun maddesi uyarınca istisna kapsamında olduğunun kabulü gerekmekte olup vergi mahkemesince yazılı gerekçeyle verilen kararda hukuka uygunluk bulunamamıştır.
Öte yandan bahsolunan Kanun maddesiyle getirilen istisnanın amacının söz konusu depremden sonra bölgenin yeniden eski haline getirilmesini teşvik etmek olduğu da açıktır
