Davalı idare görevlileri tarafından düzenlenen 05/02/2015 tarihli yapı tatil tutanağı ile ruhsat ve eki mimari projeye aykırı olarak, bina sağ yan cephe parsel sınırına 22,00 m uzunluğunda 2,45 m yüksekliğinde bahçe duvarı yapılarak üzerine 2,20 m yüksekliğinde demir parmaklık yapıldığı ( 102.30 ) m2; bina arka cephe parsel sınırına sağ köşede 4,65 m, sol köşede 2,40 m yüksekliğinde 28,50 m uzunluğunda duvar+demir parmaklık yapıldığı ( 100,46 ) m2, inşaat durumunun ise imalatların tamamlanmış ve kullanılmakta olduğunu tespit edilmiştir.
Bunun üzerine alınan, 3194 Sayılı İmar Kanununun 32. maddesi uyarınca anılan imalatların yıkımına ve yıkım tarihinden bir gün önce yapının elektrik ve suyunun kesilmesine ilişkin 30/04/2015 tarih ve 2902.13 Sayılı ve aynı Kanunun 42. maddesi uyarınca para cezası verilmesine ilişkin 12/02/2015 tarih ve 1107.13 Sayılı Çankaya Belediye Encümeni kararlarının iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.
3194 Sayılı İmar Kanununun 32. maddesinde: "Bu Kanun hükümlerine göre ruhsat alınmadan yapılabilecek yapılar hariç; ruhsat alınmadan yapıya başlandığı veya ruhsat ve eklerine aykırı yapı yapıldığı ilgili idarece tespiti, fenni mesulce tespiti ve ihbarı veya herhangi bir şekilde bu duruma muttali olunması üzerine, belediye veya valiliklerce o andaki inşaat durumu tespit edilir. Yapı mühürlenerek inşaat derhal durdurulur. Durdurma, yapı tatil zaptının yapı yerine asılmasıyla yapı sahibine tebliğ edilmiş sayılır. Bu tebligatın bir nüshasıda muhtara bırakılır. Bu tarihten itibaren en çok bir ay içinde yapı sahibi, yapısını ruhsata uygun hale getirerek veya ruhsat alarak, belediyeden veya valilikten mühürün kaldırılmasını ister. Ruhsata aykırılık olan yapıda, bu aykırılığın giderilmiş olduğu veya ruhsat alındığı ve yapının bu ruhsata uygunluğu, inceleme sonunda anlaşılırsa, mühür, belediye veya valilikçe kaldırılır ve inşaatın devamına izin verilir. Aksi takdirde, ruhsat iptal edilir, ruhsata aykırı veya ruhsatsız yapılan bina, belediye encümeni veya il idare kurulu kararını müteakip, belediye veya valilikçe yıktırılır ve masrafı yapı sahibinden tahsil edilir." hükmüne yer verilmiştir.
3194 Sayılı İmar Kanununun 42. maddesinde para cezasıyla ilgili düzenlemelere yer verilmiş, söz konusu maddenin 2. fıkrasının ( a ) bendinde yapı sınıfı ve grubu dikkate alınmak suretiyle maddede belirtilen miktar ile yapının alanının çarpılması sonucu temel ceza miktarının hesaplanacağı ve bu miktar üzerinden ( c ) bendinin alt bentlerinde belirtilen artırım sebepleri için gösterilen oranlar uyarınca bulunan miktarların eklenmesi sonrasında toplam ceza miktarının bulunacağı belirtilmiş olup, ( b ) bendinde; mevzuata aykırılığı yapı inşaat alanı üzerinden hesaplanması mümkün olmayan, yapının cephelerini ve diğer yapı elemanlarını değiştiren veya yapı malzemesi için öngörülen gereklere aykırı bulunan uygulamalar için, Bakanlıkça yayımlanan ve aykırılığa konu imalatın tespiti tarihinde yürürlükte bulunan birim fiyat listesine göre ilgili idarece belirlenen bedelin % 20'si kadar idari para cezası verileceği hükme bağlanmıştır.
Kararın, yıkıma ilişkin Encümen kararının bina sağ yan cephe parsel sınırına yapılan bahçe duvarının üzerine 2,20 m yüksekliğinde demir parmaklık yapılmasına, bina arka cephe parsel sınırına sağ köşede 4,65 m, sol köşede 2,40 m yüksekliğinde 28,50 m uzunluğunda duvar+demir parmaklık yapılmasına ilişkin kısmı yönünden;
İdare ve vergi mahkemelerinin nihai kararlarının temyizen bozulması, 2577 Sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup, dilekçede ileri sürülen temyiz nedenleri kararın belirtilen kısmının bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
Kararın, yıkıma ilişkin Encümen kararının bina sağ yan cephe parsel sınırına 22,00 m uzunluğunda 2,45 m yüksekliğinde bahçe duvarı yapılması imalatına ilişkin kısmı yönünden ise;
Dosyanın ve Dairemizin E:2019/4379 Sayılı dosyasının birlikte incelenmesinden; Mahkemesince yerinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen raporunda; uyuşmazlık konusu taşınmazda yapılan incelemede ruhsat ve eklerine göre, bina sağ yan cephe parsel sınırına 22,00 m uzunluğunda 2,45 m yüksekliğinde yapılan bahçe duvarının 02/01/2013 tarihinde onaylanan mimari projeye uygun olduğu sonucuna ulaşıldığı görülmektedir.
Bu durumda; ruhsat eki mimari projeye uygun olarak yapıldığı bilirkişi raporu ile sabit olan anılan imalatın yıkımına dair dava konusu yıkım işlemin bu kısmının iptaline karar verilmesi gerekirken, aksi yöndeki temyize konu Mahkeme kararının bu kısmında hukuka uyarlık görülmemiştir.
Kararın, para cezası verilmesine ilişkin Encümen kararına yönelik kısmına gelince;
Para cezasının yapının inşaat alanı üzerinden hesaplanması mümkün ise, 3194 Sayılı Kanun'un 42. maddesinin 2. fıkrasının ( a ) bendi uyarınca yapının inşaat alanı üzerinden; mekansal olarak alan oluşturmayan bahçe duvarı, kapı, pencere, dış cephe kaplaması gibi imalatlarda ise, m2 bazında hesaplanamayacağı için para cezasının ( b ) bendine göre yapının maliyet bedeli üzerinden hesaplanması gerekmektedir.
Dava konusu encümen kararında, tüm imalatların 3194 Sayılı Kanun'un 42. maddesinin 2. fıkrasının ( a ) bendi uyarınca metre kare üzerinden hesaplanarak ceza uygulandığı, uyuşmazlığa konu duvar ve parmaklık imalatlarının yapının cephelerini ve diğer yapı elemanlarını değiştiren uygulamalar kapsamında olduğu, yapının cephelerini ve diğer yapı elemanlarını değiştiren uygulamalar için de Bakanlıkça yayımlanan ve aykırılığa konu imalatın tespiti tarihinde yürürlükte bulunan birim fiyat listesine göre ilgili idarece belirlenen bedelin % 20'si kadar idari para cezası uygulanması gerektiğine dair 3194 Sayılı Kanun'un 42. maddesinin 2. fıkrasının ( b ) bendindeki hükmün dikkate alınmadığı, dolayısıyla para cezasının mevzuata uygun hesaplanmadığı anlaşılmaktadır.
Bu durumda, uyuşmazlığa konu imalatlar yönünden 3194 Sayılı Kanun'un 42. maddesinin 2. fıkrasının ( a ) bendine göre hesaplanan temel para cezası üzerinden artırım yapılmak suretiyle para cezası verilmesine ilişkin işlemde hukuka uyarlık, işlemin iptali yolundaki temyize konu Mahkeme kararında sonucu itibarıyla isabetsizlik görülmemiştir.
Öte yandan; dosyanın incelenmesinden, uyuşmazlığa konu taşınmaza D... Ltd. Şti., E. B. ve B. B.'in farklı hisse oranları ile maliki oldukları, yapı maliklerinin imara aykırı eylemleri nedeniyle verilen para cezasından hisseleri oranında sorumlu tutulmaları ve para cezasının miktarlarının davacıların hisseleri oranında hesaplanması gerekirken, bu şekilde bir saptama yapılmaksızın verilen dava konusu para cezasında bu yönden de hukuka uyarlık bulunmamaktadır (Danıştay 6. Dairesi, 11.3.2020, 4584/3579).
