GEREKÇE, HAKİMİN ( MAHKEMENİN ) TESPİT ETMİŞ OLDUĞU MADDİ VAKIALAR İLE HÜKÜM FIKRASI ARASINDA BİR KÖPRÜ GÖREVİ YAPAR
~ 15.08.2014 ~
Anayasa'nın 141/3. maddesine göre bütün mahkemelerin her türlü kararları gerekçeli olarak yazılır. 6100 sayılı HMK'nın 297/1-c maddesinde, hükmün, iki tarafın iddia ve savunmalarının özetlerini, anlaştıkları ve anlaşamadıkları hususları, çekişmeli vakıalar hakkında toplanan delilleri, delillerin tartışılması ve değerlendirilmesini, sabit görülen vakıalarla bunlardan çıkarılan sonuç ve hukuki sebepleri de kapsaması gerektiği öngörülmüştür. Kararlarda bulunması gereken gerekçeler sayesinde taraflar, hükmün hangi maddi ve hukuki sebebe dayandırıldığını anlayabilecekleri gibi, karar aleyhine kanun yoluna başvurulduğunda da HUMK'nın 428. maddesi uyarınca Yargıtay incelemesi sırasında ancak bu gerekçe sayesinde kararın usul ve yasaya uygun olup olmadığı saptanabilecektir. Diğer bir anlatımla, Yargıtay denetimi ancak bir kararın gerekçe taşıması halinde mümkün olabilir. Açıklanmaya çalışıldığı üzere, mahkemece, tarafların tüm delillerinin açıkça değerlendirilerek davanın hangi gerekçeyle reddedildiğinin karara yansıtılması gerekirken, yetersiz gerekçeyle hüküm kurulması, Anayasa'nın 2. maddesinde düzenlenen hukuk devleti ilkesini, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 27. maddesinde düzenlenen hukuki dinlenilme hakkını ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin 6. maddesinde düzenlenen adil yargılanma hakkını ihlâl edecektir.
Gerekçe, hakimin ( mahkemenin ) tespit etmiş olduğu maddi vakıalar ile hüküm fıkrası arasında bir köprü görevi yapar. Gerekçe bölümünde hükmün dayandığı hukuki esaslar açıklanır. Hakim, tarafların kendisine sundukları maddi vakıaların hukuki niteliğini ( hukuk sebepleri ) kendiliğinden ( re'sen ) araştırıp bularak hükmünü dayandırdığı hukuk kurallarını ve bunun nedenlerini gerekçede açıklar. Hakim, gerekçe sayesinde verdiği hükmün doğru olup olmadığını, yani kendini denetler. Üst mahkeme de, bir hükmün hukuka uygun olup olmadığını ancak gerekçe sayesinde denetleyebilir. Taraflar da ancak gerekçe sayesinde haklı olup olmadıklarını daha iyi anlayabilirler. Bir hüküm, ne kadar haklı olursa olsun, gerekçesiz ise tarafları doyurmaz.
Mahkemece, hükmün gerekçesinde davacının asgari ücret kesintisi ile ilgili talebi konusunda değerlendirme yapılmış olup, kıdem tazminatından kaynaklanan kesintiye yönelik hiçbir tartışma ve değerlendirme yapılmamıştır. Mahkemece, davacının hak edişlerinden kıdem tazminatı adı altında yapılan kesinti ile ilgili olarak alınan bilirkişi raporunda davacının çalıştırdığı işçilerin yeni bir ihale ile davalıya ait işyerinde çalışıp çalışmadıkları hususunun belirlenemediği yolundaki tespit gözönünde bulundurularak, iddia ve savunma değerlendirilip, gerekirse iş hukuku konusunda uzman bilirkişi aracılığıyla davacı şirket ile dava dışı 3 Hill Ltd.Şti.'nin kayıt ve belgeleri, işçi ve işveren dosyaları incelenip denetime elverişli, ayrıntılı gerekçeli rapor alınıp sonucuna göre hüküm kurulması gerekirken, gerekçe oluşturulmaksızın yazılı şekilde hüküm kurulması doğru olmamıştır (23. HD. 6.3.2014, 8031/1682).
Hits: 14127
