|
GİRİŞ
Gündem bir toplantının çalışma düzenini belirlenmesi anlamına gelir. Kooperatiflerde Genel Kurulun gündeminin belirlenmesi ile ilanı usul ve esasları önemi dolayısıyle kanunla düzenlenmiştir.1163 satılı Kooperatifler Kanunun 98 inci maddesi uyarınca Kooperatifler Kanununda aksine açıklama olmayan hususlarda Türk Ticaret Kanundaki anonim şirketlere ait hükümler uygulanır. Uygulamada kooperatifler genel kurulları toplantılarında gündem değişikliği önerileri olmakta,genel kurulun yetkilerinin sınırlandırılamıyacağı düşüncesiyle niteliğine bakılmaksızın değişiklik önerileri kabul edilmekte, tartışmalar yapılmakta ve kararlar alınmaktadır. Oysa gündem değişikliğinin mümkün olmadığı durumlarda değişiklik önerisi kabul edilerek genel kurulca kararlar alınması Yargıtay içtihatlarına göre genel kurul kararının iptalini gerektirmektedir . (YTD.11.2.1964,1963/3554K.1964/460)
Böylesine önemli sonuçları olan bir konunun Kooperatifler Kanunun yeterince açık olmayan hükümlerini yorumlayarak açıklığa kavuşturmakta yarar bulunmaktadır.
I-GÜNDEMİ HAZIRLAMAYA YEWTKİLİ ORGANLAR Gündem genel kurul toplantılarının yapılabilmesi için yasal olarak zorunlu olduğundan, genel kurulları toplantıya çağırmaya yetkili organlar, gündemi hazırlamaya da yetkilidirler. Bu organlar,1163 sayılı kanunun 43 üncü maddesi uyarınca, yönetim kurulu veya anasözleşme ile hususta yetkili kılınan diğer bir organ ve gerektiğinde ,denetçiler kurulu, ortağı bulunan üstbirlik ve tasfiye memurları toplantıya çağırma yetkisine sahiptirler. Ayrıca değinilen kurumlar ve kuruluşlar da toplantı düzenleyemediği takdirde ilgi bakanlık(ki bu bakanlık genel olarak Ticaret ve Sanayi Bakanlığı,yapı kooperatiflerinde ise İmar ve iskan Bakanlığı olmaktadır) genel kurulu toplantıya çağırma yetkisine sahiptirler.
Toplantı için çağrı yapmaya yetkili olan organların,gündeme alması zorunlu olan konular, Kooperatifler Kanununda düzenlenmediği için T. ticaret Kanuna göre belirlenir .T.Ticaret Kanunun 369 uncu maddesi uyarınca,Genel kururlu toplantıya davete ilişkin olan ilan ve davet mektuplarında gündemin gösterilmesi şarttır.
Hazırlanan gündemde,
1-Yönetim kururlu ve denetim kururlu raporlarının okunması, 2-Kooperatifin bilanço,gelir-gider hesaplarının durumu hakkında bilgi verilmesi ve ödentilerin belirlenmesi,
3-Yönetim kururlu üyeleri ve denetçilerin huzur ücretlerinin belirlenmesi
4-Süresi sona ermiş olan yönetim kurulu üyeleriyle denetçilerin seçimi,
5-Lüzumlu görülen diğer hususlar bulunmaktadır.
Genel kurulun toplantı tarihi,yeri ve gündemi toplantıdan en az 15 gün önce ilgili bakanlığa ve mülki idare amirine yazılı olarak bildirilir.
İster olağan ister olağanüstü toplantıya çağrı sözkonusu olsun durumdan bütün üyelerin haberdar edilmeleri şartdır. Tip anasözleşmede duyurunun taaahütlü mektupla yapılması gerektiği belirtilmiş olmasına rağmen,duyuru mektubunun imza karşılığı veya tutanakla yapılması mümkündür. Önemli olan duyurunun teslim edildiğinin belgelendirilebilmesidir.
Genel kurul ortakların istemi üzerine de toplantıya çağrılabilir. Dört ortaktan az olmamak üzere ortak sayısının enaz onda birinin isteği üzerine yönetim kuruluna, yönetim kurlunun görevini yapmaması halinde ilgili bakanlığa, ilgili bakanlığın harekete geçmemesi mahalli mahkemeye başvurarak genel kurul toplantıya çağrılabilir. Mahkeme kararıyla genel kurulun toplanmasına karar verildiğinde gündem mahkeme kararında gösterilir.
II-GÜNDEMİN DEĞİŞTİRİLMESİ
Kooperatiflerde de anonim şirketlerde olduğu gibi gündeme bağlılık ilkesi geçerlidir. Gündeme bağlılık ilkesi, genel kurul toplantılarının amaca uygun olarak düzenli biçimde gerçekleştirilmesi amacını taşır. Bu ilke gündemde olmayan konuların görüşülmemesi ve gündemin değiştirilmemesi sonuçlarını doğurur. Gündemde olmayan konuların görüşülmemesi mutlaktır. Hiçbir şekilde gündemde olmayan konular hakkında karar alınamaz. Divan başkanın da gündemde olmayan konuları görüştürmemesi gerekir.
Gündemin değiştirilmemesi ise b,ir kural olmakla birlikte, bu kurala bazı istisnalar getirilmiştir. Çünkü genel kurul toplantı konularını belirleme konusunda, bütün yetkiyi, çağrı yetksi olanlara, özellikle yönetim kuruluna tanımak haksızlıklara neden olabileceği gibi demokratik de değildir. Bu nedenle söz konusu ilkeye yasa ile bazı istisnalar getirilmiştir. Bu istinaslar aşağıda A-)Genel kurl toplantısından önce değişiklik yapılması,B-Genel kurul toplantısı sırasında gündem değişikliği başlıkları altında incelenecektir.
A-)Genel Kurul Toplantısından Önce Gündem Değişikliği
Gündem hazırlama yetkisi hernekadar çağrı yetkisine sahip olan organlara tanınmış ise de üyelere de bazı yetkiler verilmiştir. Üyeler bu yetkilerini genel kurul toplantısından enaz 20 gün önce kullanmalıdır. Kanun bunu enaz 20 gün önce diye belirtilmişsede kanımızca sözkonusu başvuru, duyuru yapılmadan önce yapılmalıdır. Yada yasal süre içerisinde ikinci bir duyuru yapılmasına imkan tanınmalıdır. Gündem değişikliği istemi için süre şartından başka istemin yazılı olarak yapılması şartı da aranır. Noter tasdikli ihtarname ile yapılması zorunlu değildir. Bazı yönetim kurullarının yazılı başvuru şartını ağırlaştırarak noter aracılığı ile başvuru şartı araması hüsnüniyet ilkeleri ile bağdaşmaz. Diğer bir koşul, gündem değişikliği yapmak isteyen üyelerin sayısı ile ilgilidir.
Gündem değişikliği isteminde bulunan üyelerin dörtten az olmaması ve kooperatif enaz 1/10unu oluşturması şarttır. Daha önce belirtildiği gibi genel kurul tarihinden önce yapılan gündem değişikliğinin toplantı çağrısında ve ilanda gösterilmesi gibi tüm üyeler de duyurulması gerekir.
B-Genel Kurul Toplantısı Sırasında Gündem Değişikliği
Kural olarak toplantı çağrısı, ilan yapılıp bütün üyelere tebliğ yapıldıktan sonra gündem değişikliği yapılamaz .Ancak bu kurala bazı istisnalar tanınmıştır. 1163 sayılı Kanunun 46 ıncı maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca;
1-Hesap Tetkik Komisyonun seçilmesi,
2-Bilanço incelemesinin ve ibranın geriye bırakılması,
3-Çıkan ve çıkarılan ortaklar hakkında karar alınması
4-Genel kurulun yeni bir toplantıya çağrılması
5-Yönetim kurulu kararlarının kanuna,anasözleşmeye ve iyiniyet kurallarına aykırılığı nedeniyle iptali,
6-Yönetim kurulu üyeleri ile denetçilerin azli ve yerlerine yenilerinin seçilmesi konularında gündem değişikliği yapılabilir. Sayılan durumlar tahdidi olup yorum yoluyla genişletilemez. Değinilen konularda gündem değişikliği yapılması için kooperatife kayıtlı ortakların enaz onda birinin yazılı teklifte bulunması gerekir. Teklif ancak gündem maddelerinin görüşülmesine geçilmeden önce yapılmalıdır. Teklifi gündeme almak için ayrıca bir oylama yapılması gerekir. Yapılan oylamada genel kurula katılanların yarıdan bir fazlasının kabulü şarttır. Sadece kabul edenlerin sayısının fazla olması yeterli olmayıp onların sayısının genel kurula katılanların sayısından fazla olması gibi özel bir çoğunluk aranmaktadır.
Doğal olarak genel kurul sırasında yapılan gündem değişikliklerinin çağrıda ve ilanda belirtilmesi mümkün değildir. Ancak söz konusu değişikliklerin genel kurul tutanağında gösterilmesi zorunludur.
C-Bütün Pay Sahiplerinin Hazır Bulunması Hali
Toplantıya çağrı merasimine hiç uyulmamış, toplantı gün, gündem ve yeri hiç ilan edilmemiş,üyelere tebligat yapılmamış gündemde bulunmayan hususlar hakkında karar alınmış ise alınan kararlar yoklukla malüldür. (Oğuz İmregün,Anonim Ortaklıklar, sf 98).Bunun istinası Kooperatifler Kanunun 47 inci maddesindeki;kooperatiflerin bütün ortaklarının toplantıda hazır bulunması ve bu konuda itirazda bulunulmaması halidir. Dikkat edilirse bu hüküm T.T.Kanunun 370 inci maddesine paralel olarak düzenlenmiş olup uygulanabilme olasılığı küçük kooperatiflerde bulunmaktadır. Bir başka deyişle bütün kooperatifler üyelerinin hazır olduğu ve hiçbir üyenin itiraz etmediği hallerde özgürce gündem değişikliği yapılabilmekte ayrıca çağrı ve ilan için gerekli koşullar aranmamaktadır.
|
