KİTAP
İnşaat Hukuku Kitabı

DAVA EHLİYETİ/TARAF SIFATI (HGK. 9.2.2011, 657/49)

~ 21.02.2021 ~

 

Dava ehliyeti, kişinin bizzat veya vekili aracılığıyla bir davayı davacı veya davalı olarak takip etme ve usulü işlemleri yapabilme ehliyetidir. Dava ehliyeti, medeni hakları kullanma ehliyetinin usul hukukunda büründüğü şekildir; dolayısıyla, medeni hakları kullanma ehliyetine ( fiil ehliyetine ) sahip gerçek ve tüzel kişiler dava ehliyetine de sahiptirler. Taraf sıfatına gelince: Bir hakkı dava etme yetkisi ( dava hakkı ) kural olarak o hakkın sahibine aittir. Bir hakkın sahibinin kim olduğu, dolayısıyla o hakkı dava etme yetkisinin kime ait olduğu, ( o davada davacı sıfatının kime ait olacağı ) tamamen maddi hukuk kurallarına göre belirlenir. Ancak, bir davanın davacısının o dava yönünden davacı sıfatına sahip bulunmadığının belirlenmesi halinde, mahkeme dava konusu hakkın mevcut olup olmadığını inceleyemeyeceği ve sıfat yokluğundan davanın reddine karar vermek zorunda olduğu için, taraf sıfatı usul hukukunun da düzenleme alanındadır. Eş söyleyişle, sıfat, dava konusu sübjektif hak ( dava hakkı ) ile taraflar arasındaki ilişkidir. Taraf ehliyeti, dava ehliyeti ve davayı takip yetkisi, davanın taraflarının kişilikleriyle ilgili olduğu halde, taraf sıfatı dava konusu sübjektif hakka ilişkindir. O halde, dava konusu şey üzerinde kim veya kimler hak sahibi ise, davayı da bu kişi veya kişilerin açması gerekir. Davayı açabilmek için gerekli sıfat, dava konusu şey üzerinde hak sahibi olan kişiye aittir. Bir kimsenin davacı veya davalı sıfatına sahip olup olmadığı tıpkı hakkın mevcut olup olmadığının tayininde olduğu gibi maddi hukuka göre belirlenir. Mahkemenin taraflar arasında dava konusu hakkın esası hakkında bir karar verebilmesi için, bu kişilerin o davada gerçekten davacı ve davalı sıfatlarına sahip olmaları gerekir. Bir davada taraf olarak gösterilen kişiler, taraf ve dava ehliyetine ve davayı takip yetkisine sahip olsalar bile, taraflardan birinin o davada gerçekten davacı ve davalı sıfatı yoksa, davanın esası hakkında bir karar verilemez; dava, sıfat yokluğundan ( husumetten ) reddedilir. Görüldüğü üzere, taraf sıfatı usul hukuku sorunu olmayıp, dava konusu sübjektif hakkın özüne ilişkin bir maddi hukuk sorunu olduğundan taraf sıfatının yokluğu, davada taraf olarak gözüken kişiler arasında dava konusu hakkın doğumuna engel olduğu için def'i değil, yargılamanın her aşamasında taraflarca ileri sürülmesi mümkün ve mahkemece de kendiliğinden nazara alınması zorunlu bir itiraz niteliğindedir.

Hits: 31247

USUL HUKUKU YARGI KARARLARI

GÖREVLİ MAHKEME: ASLİYE HUKUK
Dava, ortak alanlara yapılan masrafların tahsili için başlatılan takibe itirazın iptali istemine ilişkindir. Mahkemece, Asliye Hukuk Mahkemesine görevsizlik kararı verilmesi ...
DAVA KONUSUNUN ÜÇÜNCÜ BİR KİŞİYE DEVREDİLMESİ ? SEÇİMLİK HAKLARIN SORULMASI
Dava konusu yapılmış olan mal veya hakkın başkasına devredilmesi ile, o mal veya hakka bağlı olan dava hakkı da birlikte devredilmiş sayılır. Dava sırasında dava konusunu başkasına ...
BELİRSİZ ALACAK DAVASI ? DAVA TÜRÜNÜN DEĞİŞTİRİLMESİ
HMK'nın 107. maddesi “Belirsiz alacak ve tespit davası” başlığı ile; "1-Davanın açıldığı tarihte alacağın miktarını yahut değerini tam ve kesin olarak ...
DAVANIN GERİ ALINMASI-DAVADAN FERAGAT
Davacı, hüküm kesinleşinceye kadar, ancak davalının açık rızası ile davasını geri alabilir. Bu takdirde davanın açılmamış sayılmasına karar verilir (HMK. md. ...
DAVA EHLİYETİ/TARAF SIFATI (HGK. 9.2.2011, 657/49)
  Dava ehliyeti, kişinin bizzat veya vekili aracılığıyla bir davayı davacı veya davalı olarak takip etme ve usulü işlemleri yapabilme ehliyetidir. Dava ehliyeti, medeni hakları ...
ÖN İNCELEME DURUŞMASI YAPILMADAN TAHKİKAT AŞAMASINA GEÇİLEMEZ (HGK. 10.6.2015, 2445/1522).
   Hukuk Genel Kurulu önüne gelen uyuşmazlık; cevap dilekçesinde savunmanın dayanağı olarak ileri sürülen vakıaların hangi delillerle ispat edileceğini ...
TÜM PAYDAŞLARIN BİRLİKTE DAVA AÇMASI YA DA AÇILAN DAVAYA ONAY VERMELERİ GEREKİR
Dava, arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi ile buna ek olarak yapılan ek sözleşmenin feshine ve gecikme tazminatı ile ceza koşulu alacağının davalılardan müteselsilen ...
BİR DAVADA USULÎ RET SEBEPLERİ VARSA ÖNCELİKLE DAVANIN ESASINA GİRİLMEDEN USULDEN REDDEDİLMESİ ZORUNLUDUR (HGK. 8.3.2017, 617/435).
  6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 294. maddesinde düzenlendiği üzere; hüküm, yargılamanın sona erdiği duruşmada oluşturulur ve tefhim edilir. ...
KAYIT KABUL DAVASI ? ALACAĞIN İFLASTAN SONRA DOĞMASI ? BORCUN MÜFLİS BORCU OLMAMASI (23. HD. 9.9.2020, 1974/2699).
  İflas tarihinden sonra doğan bir alacağın masa borcu olup olmadığı yönündeki inceleme, alacağın dayandığı hukuksal ilişkiye göre genel hükümler ...
DAVA DİLEKÇESİNDE İSTENMEYEN SÖZLEŞMEYE EKLİ CEZA KONUSUNDA ISLAH YOLUYLA İSTENMESİ (15. HD. 9.1.2019, 1701/78)
   Dava, eser sözleşmesi niteliğinde olan kat karşılığı inşaat sözleşmesinin feshi ve alacak taleplerine yönelik açılmış olup mahkemece davanın kısmen ...
YAPIM İŞLERİ GENEL ŞARTNAMESİNE ATIF YAPILMASI-ÖNKOŞULLA HAKEDİŞLERİN İMZALANMASI (15. HD. 10.5.2018, 2018/247-1882).
  Taraflar arasında imzalanan 11.11.2008 günlü "Üzülmez ... İşletmeleri Müessesesi Asma- ...- 250 Kat Hazırlığı ile Havalandırma ve Nakliyat Galerilerinin ...
İŞÇİ ALACAKLARI-BELİRSİZ ALACAK DAVASI-ISLAH (9. HD. 25.1.2018, 19812/1242)
   Davacı vekili, davacının iş aktinin ....tarafından haksız feshedildiğini, cumartesileri dahil çalıştığını, normal mesaisinin 08:00-17:30 olmasına rağmen işin ...
YÖNETİCİNİN DAVA AÇMA YETKİSİ (18. HD. 1.7.2014, 3375/11883)
   Davacı vekili dava dilekçesinde, dava konusu anataşınmazın mimari projesinde ortak alan olan Depo-2 nin tapuda davalı adına 1 nolu bağımsız bölümün ...
SONRADAN DELİL GÖSTERME * VAKIALARIN SOMUTLAŞTIRILMASI
HMK. md. 194’te, somutlaştırma yükü düzenlenmiş olup, maddenin birinci fıkrası uyarınca, taraflar dayandıkları vakıaları, ispata elverişli bir şekilde ...
ISLAH (7. HD. 24.09.2014, 9658/7963)
  “HMK'nun 176 ve devamı maddelerinde düzenlenmiş olan ıslah müessesesi, mahkemeye yöneltilmesi gereken tek taraflı ve açık bir irade beyanı ile tarafların ...
YARGILAMANIN AŞAMALARI-YEMİN DELİLİ ? CEVAP DİLEKÇESİNDE DELİL BİLDİRİLMEMESİ
Usulüne göre yürürlüğe konulmuş Milletlerarası Andlaşmalar kanun hükmündedir (Anayasa (md. 90/V). Adil yargılanma hakkının en önemli unsurlarından ...
HÜKMÜN UNSURLARI (15. HD. 11.7.2019, 1322/3318).
Mahkeme kararları belli bir şekle uygun olarak yazılmalıdır. Kararın nasıl yazılacağı konusundaki şekil HMK'nın 297. maddesinde gösterilmiş olup, bunlar arasında en ...
BELİRSİZ ALACAK DAVASI
01.10.2011 tarihinde yürürlüğe giren 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı HMK/6100 sayılı Kanun) 107'nci maddesiyle mülga 1086 sayılı Hukuk Usulü ...
YETKİ SÖZLEŞMESİ
"Tacirler veya kamu tüzel kişileri, aralarında doğmuş veya doğabilecek bir uyuşmazlık hakkında, bir veya birden fazla mahkemeyi sözleşmeyle yetkili kılabilirler. Taraflarca aksi ...
CEZA MAHKEMESİ KARARININ HUKUK YARGICINI BAĞLAMASI
Yargıç, zarar verenin kusurunun olup olmadığı, ayırt etme gücünün bulunup bulunmadığı hakkında karar verirken, ceza hukukunun sorumlulukla ilgili hükümleriyle ...