İSTİFA EDEN KOOPERATİF ÜYESİNE NASIL, NE ZAMAN VE NE KADAR ÖDEME YAPILIR
~ 02.08.2011 ~
1. Kooperatiften çıkan veya çıkarılan ortakların kendilerinin yahut mirasçılarının kooperatif varlığı üzerinde hakları var ise bunlar ortağın ayrıldığı yıl bilançosuna göre hesaplanır.
2. İadeten ödeme talepleri kooperatifin varlığını tehlikeye düşürecek nitelikte olmamalıdır.
3. Kooperatifin varlığını tehlikeye düşürecek nitelikteki iade ve ödemeler, anasözleşmede daha kısa bir süre için tespit edilmiş olsa bile, genel kurulca üç yılı aşmamak üzere geciktirilir.
4. Bunun için, yapılan ödemelerin geri verilmesi halinde kooperatifin malvarlığının tehlikeye düşüp düşmediğinin araştırılması gerekir.
5. Bu araştırma kooperatifin evrakları ve defterleri üzerinde bilirkişi eliyle yapılacaktır.
6. Eğer aidatların hemen iadesi kooperatifi zora sokmayacaksa, genel kurulun ödemeleri üç yıl ertelemesi dikkate alınmayacaktır. Örneğin, talep tarihinde, kaç kişinin istifa ettiği ve aidatlarının iadesinin istediği ciddi biçimde araştırılmalıdır.
7. Kooperatif yönetimi, ayrılan üyenin yerine yeni bir üye almışsa, üyenin ödediği aidatın kendisine hemen iade etmesi gerekir; bu durumda <genel kurul kararı bulunsa bile> herhangi bir nedenle ödemenin ertelenmesi yoluna gidemez.
8. Aidatlar iade edilirken, o tarihe kadar kendisinin borcu varsa onlar ve ayrıca kooperatifin yaptığı giderler toplamından üyenin payına düşen miktar indirildikten sonra kalan kısım ödenecektir.
9. Bilançonun tasdikini takip eden 1 ay içinde toptan ödeme yapılması durumunda kooperatifin darlığa düşmeyeceği sonucuna varıldığı takdirde, bilançonun tasdikini izleyen bir ay içinde ödenmesi gerekeceğinden, kooperatif bu bir aylık sürenin bitimiyle direnime düşer.
10. Faizin buna göre hesaplanması gerekir. Üye, istifa tarihine kadar örneğin toplam 35.000,00 TL ödeme yapmış ise, her bir aidat için direnim tarihine kadar hesap yaparak bulduğu 15.000,00 Lirayı ekleyerek toplam 50.000,00 TL isteyemeyecektir. Faiz ancak direnim tarihinden hesaplanabilir. Faizin türü, “yasal faiz”dir.
11. Üzerinde durulması gereken bir başka nokta daha vardır: Kooperatif ortağı, istifa tarihinden sonra yapılan ilk genel kurul da ödemelerin üç yıl ertelenmesine ilişkin karar alınmasına rağmen, genel kuruldan hemen sonra, yaptığı ödemelerin geri verilmesini istemiş ise, yukarıda açıklanan inceleme ve araştırma sonucu, davanın erken açılması riski ile karşılaşabilir. Erken açılan davanın reddine verilir.
YARGITAY KARARINDAN ÖRNEK VERELİM
“Davacı vekili, kooperatif ortaklığından istifa eden müvekkilinin kooperatife yaptığı ödemelerin iadesi için birçok kere başvurduğunu ancak kooperatifin müvekkilini oyaladığını ileri sürerek, 50.000 YTL’nin ayrıldığı yılın bilançosunun kesinleşmesinden 1 ay sonraki tarihten itibaren, işleyecek temerrüt faizinin tahsilini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili, davacının müvekkiline parasının iadesi için başvurmadığını, temerrüde düşürmediğini, 23.6.2004’te yapılan 2003 yılı olağan genel kurul toplantısında çıkan ve çıkarılan ortaklara yapılacak ödemelerin 3 yıl ertelenmesine karar verildiğini, 3 yıllık sürenin henüz dolmadığını, erteleme kararının yükleniciyle yapılan sözleşme gereği inşaata devam etmek zorunda olması ve kooperatifin varlığını tehlikeye düşürecek oranda istifa talepleri nedeniyle alındığını, davacı dışında istifa eden hiçbir ortağın dava açmadığını, davacının dava tarihine kadar 33.695 TL aidat yatırdığını, meblağın iadesi sırasında kooperatifin genel giderleri vs. düşülerek iade yapılacağını, haksız ve mesnetsiz olarak 50.000 TL istendiğini savunarak davanın reddini talep etmiştir.
Mahkemece, kooperatifin kayıtlarına ve bilirkişi incelemesine dayanılarak, davacının ödemiş olduğu aidatlar toplamının 33.695 TL olduğu, davalının bu meblağı iadeyle yükümlü olduğu gerekçesiyle, davacının davasının kısmen kabul, kısmen reddi ile 35.191,54 TL’nin 23.7.2004 tarihinden itibaren temerrüt faiziyle birlikte davalı kooperatiften tahsiline karar verilmiştir.
Kararı davalı vekili temyiz etmiştir.
Davacı, dilekçesiyle kooperatiften istifa etmiş olup, istifayı takip eden genel kurul toplantısı 23.6.2004 tarihinde yapılmış, bu toplantıda kooperatiften istifa eden ve çıkartılan ortaklara aidatların iadesinin 3 yıl süreyle ertelenmesi yönünde karar alındığı anlaşılmaktadır. Sözü geçen genel kurulda alınan bu kararın aidatların hemen iadesinin kooperatifi müzayakaya düşüreceği gerekçesiyle alındığının kabulü gerekir. Ne var ki bu hususta mahkemece herhangi bir inceleme ve değerlendirme yapılmış değildir. Öte yandan kooperatiften ayrılan her üyenin yerine yeni bir üyenin alınması halinde ödediğin aidatın kendisinse hemen iadesi gerekip herhangi bir nedenle ödemenin ertelenmesi olanaklı değildir. Tüm bu açıklamalar ışığında davanın varsa diğer istifa eden veya çıkarılan ortaklara aidatlarının bilançonun tasdikini takip eden 1 ay içinde toptan ödeme yapılması halinde kooperatifin müzayakaya düşüp düşmemesi hususu üzerinde durulup bu yönde bilirkişi incelemesi yapılması suretiyle davanın erken açılıp açılmadığı, şayet müzayaka hali söz konusu değilse davacının ödediği aidatlarından o tarihe kadar düşülmesi gereken ve borcu gözüken genel giderler düşüldükten sonra bilançonun tasdikini takip eden 1 ay içinde ödenmesi gerektiği gözetilmek, davalı kooperatifin bu 1 aylık süre sonunda kendiliğinden temerrüde düşeceği dikkate alınmak ve buna göre faize hükmedilmek suretiyle hüküm kurulması gerekir.” (11. HD. 1.11.2010, 5462/11095).
Hits: 30451
