“Lüks” kelimesinin sözlük anlamı şöyledir: 1) Gerekli olanın sınırlarını aşan. 2) Gösterişli, şatafatlı. 3) Giyimde, eşyada, harcamada aşırı gitme.
Konutlar; yoğunluk ilişkisine göre konut tipleri (ayrık (müstakil) evler, çok katlı bloklar- apartmanlar); gelir düzeyine göre konut tipleri (üst gelir grubu konutlar: rezidanslar, yalılar, ikiz evler, ayrık evler; orta gelir grubu konutlar: apartmanlar- siteler; alt gelir grubu konutlar: sosyal konutlar- gecekondular); geometrik şekline göre konut tipleri (avlulu konutlar, sıra evler, teras evler, ikiz evler vb.); bulundukları yere göre konut tipleri (kent içi konut tipleri: apartmanlar - siteler - gecekondular- rezidanslar- yalılar-toplu konutlar, kent dışı konut tipleri: siteler - villa kentler - -sosyal konutlar - toplu konutlar); kat adedine göre konut tipleri (az katlı konut tipleri: yalılar- ayrık evler- ikiz evler-gecekondular, çok katlı konut tipleri: rezidanslar- apartmanlar- sosyal konutlar- toplu konutlar) şeklinde 5 sınıfta gruplanabilir[1].
Lüks konut deyince ne anlaşılmalıdır? Sözleşmede inşaat “lüks” yapılacaktır” hükmü varsa, bunu nasıl anlamak gerekir? Ölçü olarak ne alınacaktır? Konutun maliyeti mi? Malzemenin niteliği mi? Metrekare cinsinden büyüklüğü mü? Kullanıcıya sağladığı konfor mu? Sağlamlığı mı? Ortalamanın üstünde satış fiyatı mı? Konutun sosyal çevresi mi? Peyzaj tasarımı mı? Otopark, havuz, sosyal tesis gibi ek unsurlar mı? Prestijli bir bölgede bulunması ya da sosyal statüsü yüksek insanların bir arada bulunması mı? Akıllı bina oluşu mu? Normalin üstünde standartlara sahip oluşu mu? Kullanıcının farklı isteklerine yanıt vermesi mi? Manzarası, cephesi ve güneş ışığı ilgili konumu mu? Ulaşım kolaylığı mı? Ünlü bir mimar tarafından tasarlanmış olması mı? Gösterişli olması mı? Çok işlevli olması mı? Bazen bu ölçülerin tamamı, bazen bir bölümü ölçü olarak alınmaktadır.
Lüks İnşaatın Özellikleri: Dış Duvarları: mermer, çini, bakır kaplamalı; Çatı Örtüsü: Bakır-kurşun kaplamalı ve ısı yalıtımlı; Tavan: ikiden fazla odası gizli ışıklandırma, ses tecritli asma tavan (sert ağaç, alüminyum, alçı vb); İç Duvarlar: ikiden fazla odası ısı ve ses yalıtımlı, sert ağaç kaplama; Taban (Döşeme): İkiden fazla odası mermer ve benzeri tabii taş, ahşap parke, halı kaplamalı; Merdivenler: Tabii taş kaplamalı, işlemeli demir ve sert ağaç korkuluklu ve küpeşteli; Pencereler: Metal ve sert ağaç doğramalı, özel vasıflı camlı, tabii taş parapetli ve panjurlu; Kapılar: Masif sert ağaç kasalı ve kanatlı, kapitone kaplamalı, işlemeli metal kasa ve kanatlı, özel cam kanatlı ve özel aksamlı (otomatik kontrol vb.); Banyo ve WC: Mermer ve benzeri tabii taş kaplamalı, lüks veya özel imal edilmiş küvet, çift lavabo, klozet ve benzeri aksamlı banyo aynı vasıflarda wc; Isıtma: Klima tesisatlı (soğuk, sıcak), şömineli, devamlı sıcak sulu.
Birinci Sınıf İnşaatın Özellikleri: Dış Duvarlar: Tabii (traverten vb.) ve suni taş, kaliteli ahşap ve metal kaplamalı; Çatı Örtüsü: Isı yalıtımlı ve alüminyum kaplamalı çatı, ısı ve su yalıtımlı teras; Tavan: Püskürtme sıvalı, 1 veya 2 odası ahşap kaplama veya düz alçı sıvalı; İç Duvarlar: 2 den fazla odası yağlı boya yıkanır kâğıt ve benzeri madde ile kaplama; Taban/Döşeme: 1 veya 2 odası suni mermer, seramik, ahşap parke, halı kaplamalı; Merdivenler: Suni taş kaplamalı, iyi vasıflı demir ve sert ağaç korkuluklu ve küpeşteli; Pencereler: Metal ve sert ağaç doğrama, normal camlı, suni taş parapetli, panjurlu; Kapılar: Sert ağaç kaplamalı kasa ve kanatlı, metal kasa kanatlı; Banyo/wc: Sırlı ve dekoratif seramik kaplamalı, kaliteli küvet lavabo, klozetli banyo ve aynı vasıflarda wc; Isıtma: Kaloriferli, şömineli, devamlı sıcak sulu.
Prof. Ruşen Keleş, “lüks konut”u şöyle anlatmaktadır: “İyi malzeme” kavramı “lüks konut” yapımını kapsar mı? Konutla ilgili yasalarımızla, “lüks konut” terimine rastlanmaz. Ama günlük konuşmalarda, genellikle, pahalı yapı gereçleri kullanılarak yapılmış, barındırdığı ailenin gereksinimlerine kıyasla çok büyük ve alışılagelmiş kolaylıklardan fazlasına sahip bulunan konutlara “lüks konut” denilmektedir. Toplumsal konut gibi, belli ölçüler verilerek tanımlanmadıkça, “lüks konut” teriminin göreli olduğu, bireylere ve zamana göre değişeceği açıktır. Ülkemiz için, 100 metre kareden daha büyük konutları lüks sayabiliriz. 4 yatak odalı, 150 metre karelik bir konutun sahibi, evini lüks saymayabilir. Ancak birkaç çocuğu ile birlikte tek bir odayı paylaşan bir gecekondulu aileye göre, 70-80 metre karelik, aydınlık, yolu, suyu olan ve en küçük kent hizmetlerinden bile yararlanabilen bir konut, idealdir. Ülkemiz için, gecekondulara sıkışmış 6 milyon insanı, kendilerine bugün lüks sayılan toplumsal konut standartlarına kavuşturmak, konut politikasının baş önceliği olmalıdır. Bunu gerçekleştirmek amacıyla, özellikle, büyük kentlerimizdeki varlıklı ailelerle, büyük iş adamlarının, ülkemizde geçici olarak oturmakta olan yüksek gelirli yabancı uyrukluların ve temsil görevi olan yüksek dereceli kamu görevlilerinin istemlerini karşılamak için yaptırılan 200-250 metre karelik konutların yapımı, yaptıran bireylerin kişisel olanakları içinde kalsa da, önlenmelidir. Bu denli lüks konutları, vergisini ödemeyi rahatça göze alarak yaptırmaktan çekinmeyenlere, bu yolu kapatmaksızın, ulusal ekonominin bundan zarar görmesi önlenemez. Çünkü bir konuta hangi noktadan sonra “lüks” niteliği verileceğini, bireylerin akçalı olanakları, öznel dilek ve özlemleri, beğenileri değil; ülkenin ekonomik kaynakları, kalkınma öncelikleri belirlenmelidir[2].
