KÖY YERLEŞME ALANI UYGULAMA YÖNETMELİĞİ
Tarım Orman ve Köyişleri ile İçişleri Bakanlığından:
BİRİNCİ BÖLÜM : Amaç, Kapsam, Hukuki Dayanak
Amaç
Madde 1 - Bu yönetmelik, 18/3/1924 tarih ve 442 sayılı Köy Kanununa 7 Ek Madde Eklenmesi Hakkında 20/05/1987 tarih ve 3367 sayılı Kanunun uygulanması ile ilgili hususları düzenler.
Kapsam
Madde 2 - 6831 sayılı Orman, 2634 sayılı Turizmi Teşvik, 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma, 1051 sayılı Kanunla değişik 7269 sayılı Umumi Hayata Müessir Afetler Dolayısıyla Alınacak Tedbirler Yapılacak Yardımlara Dair ve 2565 sayılı Askeri Yasak Bölgeler ve Güvenlik Bölgeleri Kanunları ek ve tadilleri kapsamına giren sahaların dışında; köylerde köy yerleşme alanlarının tespit edilmesi, köy yerleşme planlarının yapılması, köy yerleşme alanı tespit komisyonunun teşkili ile karar verme ve çalışma esasları, ihtiyaç sahiplerinde aranacak nitelikler, arsaların rayiç bedel tayini satış ve tesciller, devir yasakları ve amaca uygun kullanılma esasları, bu yönetmelik hükümlerine göre yapılır.
Dayanak
Madde 3 - 18 Mart 1924 tarih ve 442 sayılı Köy Kanununa eklenen 20/05/1987 tarih ve 3367 sayılı kanunun Ek 17 nci maddesine göre hazırlanmıştır.
İKİNCİ BÖLÜM : Köy Yerleşme Alanı, Tespiti, Tescil ve Satışı
BİRİNCİ KISIM : Komisyon Teşkili, Alan Tespiti, Harita ve Plan Yapılması ve Tescili
Köy Yerleşme Alanı Tespit Komisyonunun Teşkili ve Çalışma Esasları
Madde 4 - Köy yerleşme alanı tespit komisyonu; vali yardımcısının başkanlığında; milli emlak müdürlüğü, Bayındırlık ve İskân Müdürlüğü, Tarım Orman ve Köyişleri Bakanlığı İl Müdürlüğü, Köy Hizmetleri İl Müdürlüğü ve ilgili Kadastro Müdürlüğünden birer teknik eleman ile köy temsilcisinden oluşur. Görevlendirme vali oluru ile yapılır. Gerektiğinde bu komisyona ilgili diğer kuruluşlardan da uzman eleman iştirak ettirilir.
Komisyon üye tam sayısının 2/3 çoğunluğu ile toplanır ve salt çoğunlukla karar alır. Oyların eşit olması halinde, Başkanın oy kullandığı taraf çoğunluğu sağlamış olur.
Komisyon sekreterya ve büro hizmetleri köy hizmetleri il müdürlüğü tarafından yerine getirilir.
Köy Yerleşme Alanının Tespiti
Madde 5 - İlgili ilçe kaymakamının mütalaasını da dikkate alarak muhtarın talebi uygun görmesi veya doğrudan doğruya kendi kararına dayanarak; vali, köy yerleşme alanını tespit ve planını hazırlamak üzere komisyonu görevlendirir.
Komisyon öncelikle o köye ait harita, sosyal ve ekonomik durum gösteren doküman ve gerekli diğer bilgileri derledikten sonra merkezde bir ön değerlendirme yapar. Müteakiben mahalline giderek, köyün istikbaldeki gelişme durumu da dikkate alınarak; ihtiyaç duyulan konut parsel sayısını, parsel büyüklüklerini, gerekli bulmuyorsa sosyal tesisler ve diğer genel ihtiyaçlar için tefrik edilecek arazi miktarını hesaplayarak, sonuç olarak köy yerleşme alanının ne genişlikte olacağına karar verir.
Mevcut köy yerleşik alanı ile bütünlük teşkil edecek şekilde ve mümkün mertebe mera niteliğini kaybetmiş arazilerle verimi düşük ya da tarım dışı hazine arazilerine öncelik vererek, köy gelişme alanı için uygunluğuna karar verdiği sahanın sınırlarını belirler.
Müracaatların çok olması halinde komisyon, nüfusu en çok olan köyden başlayarak bir öncelik sıralaması yapar ve çalışmalarını buna göre yürütür. Bu amaçla gerektiğinde valilikçe ayrı ya da aynı vali yardımcısının başkanlığında birden azla komisyon teşkil edebilir.
Komisyon yaptığı bu çalışmaları ve aldığı kararları bir tutanakla tespit eder.
Köy Yerleşme Alanına Ait Harita veya Ölçekli Krokinin Yapılması
Madde 6 - Komisyon 5 inci madde uyarınca yaptığı tespitleri ve aldığı kararları, köy yerleşme plânı yapılmak üzere, köy hizmetleri il müdürlüğüne intikal ettirilir.
Köy hizmetleri il müdürlüğü, komisyon tarafından tespit edilen köy yerleşme alanı sınırlarını, mümkün mertebe sabit noktalar arasından düz hatlar geçirerek sahada tespit eder ve köşe noktalarını kalıcı işaretlerle belirler. Daha sonra tespit edilen bu alan kadastro görmüş olan yerlerde 1/1000 ölçekli harita üzerine işlenir. Kadastro görmemiş yerlerde ise söz konusu alanın 1/1000 ölçekli haritası veya ölçekli krokisi yapılır veya yaptırılır.
Harita veya ölçekli kroki üzerinde belirlenen alan içinde, devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan mer'a, yaylak, seyrangah, yol, harman ve panayır yerleri gibi alanlar ile Hazinenin mülkiyetinde olup bir kamu hizmetine tahsis edilmemiş yerlerden başka, özel mülkiyete konu olmuş veya olabilecek taşınmaz mal varsa, bunlar ya köy tüzel kişiliği tarafından kamulaştırılır veya uygulama dışında bırakılır.
Köy Yerleşme Planının Yapılması
Madde 7 - Köy hizmetleri il müdürlüğü hazırlanan harita veya ölçekli kroki üzerinde Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğünce tespit edilecek teknik esaslara göre; konut, komisyon tarafından tespit edilen sosyal tesisler ve köyün diğer ihtiyaçları için gerekli parselleri ve yolları ölçek dahilinde işleyerek, köy yerleşme planını hazırlar. Köy yerleşme planını zemine aplike ederek parsel köşe noktalarını işaretler.
Köy yerleşme planlarını yapmak üzer, köy hizmetleri il müdürlüğü veya bağlı bulunduğu bölge müdürlüğünde gerekli teknik elamanların bulunmaması halinde, bu çalışmalar Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü tarafından yapılır veya yaptırılır.
Köy Yerleşme Planının Onaylanması ve Tapuya Tescil
Madde 8 - Hazırlanan köy yerleşme planı köy hizmetleri il müdürlüğü tarafından vali'nin onayına sunulur.
Onay işlemini müteakip, söz konusu plan köy muhtarlığına tebliğ edilir. İtiraz edilmezse valinin onayı ile kesinleşir. Köy muhtarı, köy ihtiyar meclisinin kararına dayanarak en geç 30 gün içinde valiliğe itiraz edebilir. İtirazı valilikçe 15 gün içinde karara bağlanır. Bu karar kesindir.
Kesinleşen köy yerleşme planı, valilikçe ilgili kadastro müdürlüğüne gönderilir. Kadastro müdürlüğünce büro ve arazi kontrolları yapıldıktan sonra ilgili tapu sicil müdürlüğü tarafından parsellerin köy tüzel kişiliği adını tescil işlemleri yapılır.
İKİNCİ KISIM : Arsa Bedel Tespiti, İlanı, İhtiyaç Sahipliği Satış, Temlik, Tescil, Takyit
Arsa Bedellerinin Tespiti
Madde 9 - Arsaların satış bedeli komisyon tarafından tespit edilir. Bunun için arazinin; hazihazır emsal alım satım değerleri, mevkii, inşaat teknikleri bakımından elverişlilik durumu, ulaşım ve benzeri hususlar dikkate alınarak, öncelikle (m
) birim fiyatı hesaplanır. Daha sonra muhdes yollar ile sosyal tesisler ve diğer amaçlar için ayrılan sahaların bedellerinden m
ye düşen pay ilave edilmek suretiyle, konut arsalarının bedelleri hesaplanır.
Arsaların İlânı
Madde 10 - Köy yerleşme alanı plânı ile arsaların satış bedellerini gösterir cetveller, köy hizmetleri il müdürlüğü tarafından 15 gün müddetle köyde görülebilecek bir yere astırılır ve durum mutad vasıtalarla en az üç defa köy halkına duyurulur.
İhtiyaç Sahiplerinin Tespiti
Madde 11- İlân süresi sonunda, Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğünce hazırlanan, basılı formların doldurulması suretiyle yapılmış olan arsa satın alma istekleri, köy ihtiyar meclisi tarafından köy topluluğu huzurunda incelenir. isteklilerin, ihtiyaç sahipliği şartlarına uygunlukları tespit ve tevsik olunur.
İhtiyaç Sahipliliği Şartları
Madde 12 - Arsa satın alabilmek için;
a) İsteklinin reşit olması,
b) Kendisine, eşine ve reşit olmayan çocuklarına ait evi veya arsası bulunmaması, var ise evinin harap, arsanın kullanışsız olması,
c) İsteklinin ikamet etmekte olduğu köy nüfusuna kayıtlı olması ve o köyde asgari 5 yıl oturmuş olması,
Nüfus kaydı evvelce başka yerlerde olup, bu kanunun yürürlüğe girmesinden sonra bu köy nüfusuna aktarmış olanların, hak sahibi olabilmeleri için nüfus kaydı aktarma işlemi tarihinden itibaren 5 yıl süreyle fiilen o köyde ikamet etmiş olmaları şarttır.
Yukarıda sayılan şartları haiz bulunan isteklilerin sayısı arsa sayısından çok ise, arsalar aşağıdaki öncelik sırasına uyularak satılır.
a) Sel, yer kayması ve yangın gibi sebeplerle arsa ve evini kaybetmiş olanlar,
b) Kendisine, eşine ve reşit olmayan çocuklarına ait köy içinde inşaata müsait arsası bulunmayanlar,
c) Evi çok harap ve arsası elverişsiz olanlar,
d) Evli ve çok nüfus sahibi olanlar, çocuk sahibi dullar,
e) Evli olanlar ,
f) Köydeki ikamet süresi fazla olanlar.
Arsaların Satışı
Madde 13 - Tespit edilen ihtiyaç sahiplerine hangi arsanın satılacağı, kendi aralarında anlaşamadıkları takdirde kura ile tespit edilir. Bu tespiti müteakip arsalarını karşılıklı olarak değiştirmek isteyenlerin, 3 gün içinde müşterek dilekçe ile müracaat etmeleri şartıyla arsaları değiştirilebilir.
Köy ihtiyar heyetince satış yapılacak isteklilere bir ay içinde arsa bedelini köy sandığına yatırmaları veya borçlanma senetlerini imza etmeleri yazılı olarak tebliğ edilir.
Temlik, Tescil ve Takyit
Madde 14 - Arsa bedellerinin peşin olarak yatırılmasını veya taksitle satılması halinde borç senetlerinin imzalanmasını müteakip, muhtarlığın talebi üzerine valilikçe hazırlatılacak temlik cetvelleri, valinin yazılı emrine bağlı olarak ilgili tapu sicil müdürlüğüne gönderilir. Tapu sicil müdürlüğünce, varsa borçlanılan miktarda, köy tüzel kişiliği lehine kanuni ipotek tesisi suretiyle, hak sahibi adına re'sen tescil işlemleri yapılarak tapuları verilir.
Taksitle satılan arsa bedelleri en çok 5 yılda ve 5 eşit taksitle faizsiz olarak tahsil edilir.
Peşin veya taksitle satılan arsalar 10 yıl müddetle, konut veya zirai kredi veren kuruluşlar dışında rehin ve diğer ayni haklarla takyit edilemez, miras yoluyla intikal işlemi hariç, devir-temlike, satış vaadi sözleşmesine, taksime, şüyuun gidilmesi talebine konu olamaz. Ayrıca amme alacağı hariç haciz edilemez. Bu husus tescil işlemleri sırasında, tapu sicil müdürlüğünce re'sen tapu kütüğünün şerhler hanesinde belirtilir.
Arsaların Geri Alınması
Madde 15 -Arsaların hak sahipleri adına tapuda tescili tarihinden itibaren (5) yıl içinde bina yapılmadığı takdirde, köy muhtarlığınca alınacak yargı kararı ile tapu iptal edilerek, arsa köy tüzel kişiliği adına tescil ettirilir.
Yürürlük
Madde 16 -Bu yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
Madde 17 - Bu yönetmelik hükümlerini Tarım Orman ve Köyişleri Bakanı ile İçişleri Bakanı yürütür.
