ANA ARTER RAPORU
~ 07.05.2010 ~
TUZLA ASLİYE 2. HUKUK MAHKEMESİ HAKİMLİĞİNE
DOSYA NO: ..........
“BİLİRKİŞİ RAPORU”
Davacı ....tarafından davalı İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı aleyhine açılan KAMULAŞTIRMASIZ ELKOYMA NEDENİYLE TAZMİNAT DAVASINDA rapor vermemiz istendiğinden incelemeye geçildi.
ØDavacının, Tuzla, Kafkala mevkii, 30 pafta, 4203 parsel sayılı taşınmazın maliki olduğu,
ØKadastral parsel olduğu,
ØTaşınmazın bir kısmına tretuvar ve yol yapıldığı,
ØYolun adının (CENGİZ TOPEL CADDESİ) olduğu,
ØBüyükşehir Belediyesinin “Ana Arter Listesi”nde bu caddenin adının yer almadığı,
ØCengiz Topel Caddesinin kaldırımları arası asfalt kısmının genişliği ortalama 10 metre, kaldırım payları ortalama 2.50’şer metre; oysa Cengiz Topel Caddesini kesen Yayla Sokağı, İhsan Ekmekçi Sokağı ve Menekşe Sokağının kaldırımları arası asfalt kısmın genişliği ortalama 7’şer metre, kaldırım payları ortalama 1.50’şer metre olarak ölçülmüştür. Cengiz Topel Caddesinin ortasında orta refüj bulunmayıp, çift yönlü bir yoldur. Dava konusu parselin Cengiz Topel Caddesine olan cephesi 10 metre olup, bu caddenin başlangıç ve bitiş noktaları arasındaki uzunluk mesafesi yaklaşık 788 metredir.
ØAna Arter Listesinde, Tuzla’nın mahallelerinden Yayla Mahallesinde veya onun çevresinde/yakınında bulunup Büyükşehir Belediyesince “ana arter” sayılan caddeler tespit edildi: Araplar caddesi, Barbaros Hayrettin Caddesi, Esentepe Caddesi, Fevzi Çakmak Caddesi, İnönü Caddesi, Hatboyu Caddesi, İstasyon Caddesi, Kazım Karabekir Caddesi, Küçük Alay Sokak, ile Tuzla Asliye Hukuk Mahkemesince ana arter kabul edilen Ali İhsan Paşa Caddesi gezildi, görüldü. Bundan başka Yayla mahallesinin en işlek caddesi olan Fevzi Çakmak Caddesi belediyece ana arter kabul edilmişken, aynı mahallede onun kadar (hatta gereğinden çok) yoğun ve işlek bir cadde olan Şinasi Dural Caddesi ile Vatan Caddesi ana arter sayılmamıştır. Bir cadde büyükşehir belediyesi tarafından işine geldiği zaman ana arter sayılacak, işine gelmediği zaman ana arter sayılmayacak; böyle sübjektif değerlendirme olamaz. Gelişmişlik, genişlik, alt ve üst yapı, trafik, şehirleşme ve nüfus yoğunluğu bakımından bu caddelerin tamama anı düzeyde olmamakla birlikte, ana arter sayılmış veya sayılabilecek durumdadır. Cengiz Topel Caddesi de öyle…
ØYakın yerde bulunan Kazım Karabekir Caddesi ve Fevzi Çakmak Caddesine cepheli parsellerle ilgili olarak açılan benzer davalarda, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığını sorumlu tutan mahkeme kararlarının (2004/363 esas, 2004/307 esas, 2004/361 esas, 2006/902 esas) Yargıtayca onandığı bilinmektedir. Ali İhsan Paşa’nın ana arter olacağı yönündeki raporumuzu kabul eden mahkeme kararı Yargıtay 5. Hukuk Dairesinin 2007/8156-9323 sayılı kararıyla onaylanmıştır. Mukayese edildiğinde, dava konusu Cengiz Topel Caddesinin ana arter vasfı, başta Ali İhsan Paşa Caddesi olmak üzere bir çok caddenin özellik ve koşullarına uymaktadır.
ØDava konusu caddede yapılaşma ve nüfus yoğunluğu dikkat çekici boyuttadır.
ØFen bilirkişisinin düzenlediği raporda yol ve tretuvar yapımı tespit edilerek “elatma” olgusunun gerçek olduğu,
ØArsanın bütün belediye ve kamu hizmetlerinden yararlandığı,
Øİlçenin ve belediyenin merkez sınırlarında bulunduğu,
ØTuzla Belediyesinin 7.5.2007 tarihli yazısında, 31.3.1986 onama tarihli 1/1000 ölçekli Tuzla İmar Planında kısmen yol, kısmen 5/A-4/3 kaks: 0.75 yapılaşma koşullarında konut alanında kaldığı, imar parseli olmadığı, tüm belediye hizmetlerinden yararlandığının belirtildiği,
Øİstanbul Büyükşehir Belediyesinin 15.6.2007 tarihli yazısında; taşınmazın herhangi bir ana artere cephesinin bulunmadığı ve kamulaştırmasız elatma işlemi yapılmadığının belirtildiği,
Dosya kapsamı ile sabittir.
Problem, Cengiz Topel Caddesinin “ana arter mi olduğu”, dolayısıyla Büyükşehir Belediye Başkanlığının mı yoksa Tuzla Belediye Başkanlığının sorumluluk alanında mı kaldığının saptanmasına ilişkindir. Mahkeme de bilirkişiden bunu istemiştir.
İNCELEME:
ØBüyükşehir Belediye Başkanlığının kuruluşuna ilişkin 3030 ve 5216 sayılı eski ve yeni iki kanunda birbirine benzer biçimde, meydan, bulvar, cadde ve ana yolları yapmayı, yaptırmayı, bakım ve onarımını sağlamayı Büyükşehir Belediye Başkanlığının görevleri arasında sayılmıştır.
ØBulvar, cadde ve ana yolları yapma/yaptırma/bakımını sağlama görevini Büyükşehir Belediyesine veren Yasa, (ana arter olan yollar) ve (ana arter olmayan yollar) ayrımını yapma ve bunu belirleme hakkını Büyükşehir Belediyesine vermemiştir.
ØBir yerin niteliği gereği ana arter olabilmesi için aşağıdaki özelliklere sahip olması gerekir:
A. Ana arter, bulvar, cadde veya sokak biçiminde olabilir. Nitekim Büyükşehir Belediyesinin ana arter listelerinde birçok sokak bulunmaktadır.
B. Kentin içinde (büyükşehir belediyesinin sorumluluk sınırları) içinde bulunmalıdır.
C. Temel kamu hizmetlerinden (elektrik, su, yol, kanalizasyon vb.) yararlanmalıdır.
D.Şimdi ve gelecekte yapılaşma ve nüfus yoğunluğu ile bir çekim ve hareket merkezi olmalıdır.
D. Ana yol niteliğinde olmalıdır. Başka bir anlatımla, geniş, uzun ve işlek olmalıdır. Nitekim keşif mahallinde yapılan ölçümde, her iki tretuvarın toplam genişliği ile birlikte yolun genişliğinin (10,00 + 1,00 + 1.50 =) 12.50 metre olduğu tespit edilmiştir.
E. Güzergahı ve konumu bakımından, ara yollardan farklı, ancak ara yollara açılma olanağı vermelidir.
F. Büyükşehir belediyesinin yol yapmak veya yaptırmak veya bakımını sağlamak biçimindeki hizmet yükümlülüğünün kapsamında bulunması, ama buna karşılık gelirlerinin (örneğin tabela ve ilan vergisi gibi) büyükşehir belediyesinde toplandığı yerlerden olmalıdır. Bir kurum bir yerden gelir elde ediyorsa, onun giderlerini da karşılamalıdır.
Özet olarak, Cengiz Topel Caddesinin, İstanbul Büyükşehir Belediyesinin “ana arter listesi”nde yer almamakla birlikte, koşulları gereği “ana arter” sayılabilecek tüm özellikleri taşıdığı ve ana arter listesinde yer alan yollarla benzer özelliklere sahip olduğu tespit edilmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan gerekçe ve düşüncelerle;
1. Dava konusu parselin cepheli bulunduğu Cengiz Topel Caddesinin, İstanbul Büyükşehir Belediyesinin ana arter listesinde bulunmadığı,
2. Taşınmazın bulunduğu ilçe ve mahallede bulunan ve İstanbul Büyükşehir Belediyesinin ana arter listesinde yer alan cadde ve sokaklar ile Cengiz Topel Caddesi karşılaştırıldığında özellik ve niteliklerinin benzer ve birbirlerine yakın olduğu,
3. Bulvar, cadde ve ana yolların yapım ve bakımının Büyükşehir Belediyesinin görevi olduğu,
4. Cengiz Topel Caddesinin metin bölümünde sözü edilen özelliklerinden dolayı “ana arter” niteliğinde kabul edilebileceği tespit edilmiştir.
Arz ederim. 9.5.2010
BİLİRKİŞİ
İLKER HASAN DUMAN
(HUKUKÇU)
Hits: 19716
